Asidoz, kandaki asit seviyelerinin normal sınırın üzerinde artmasıyla karakterize bir durumdur. Bu durum, akciğer veya böbrek fonksiyonu bozulduğunda ortaya çıkabilir. Uygun tedavi ile asidozlu kişilerin asit seviyeleri normale dönebilir.
Vücudun asitliği akciğerler ve böbrekler tarafından kontrol edilir. Bu iki organ düzgün çalışmadığında kandaki asit ve baz dengesi bozulabilir. Bu bozukluk, kan asit seviyelerinde bir azalma veya artış olabilir.
Asidoz, kanda artan asit seviyeleri ile karakterizedir. Normalde, bir kişinin kanındaki asitlik (pH) derecesi 7,4'tür. Asidozda kan pH'ı 7,35'e veya altına düşer.
Asidoz Türleri
Sebebe bağlı olarak, asidoz iki tipe ayrılabilir, yani:
Solunum asidozu
Solunumsal asidoz, karbondioksit (CO.) düzeyi yükseldiğinde ortaya çıkar.2) aşırı kanda. Normalde, karbondioksit nefes alırken vücuttan atılır. Solunum asidozu olan hastalarda bu gazın salınımı bozulur ve kanda tutulmasını sağlar.
Bu duruma şunlar neden olabilir:
- Kronik solunum bozuklukları, örneğin kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
- Göğüs yaralanması
- Nefes almayı zorlaştıran obezite
- Sakinleştirici ilaç kötüye kullanımı
- Aşırı alkol tüketimi
- sinir bozuklukları
Respiratuar asidoz, genellikle vücudun kolayca yorulması, kolayca uykulu olması, nefes darlığı ve baş ağrısı semptomları ile karakterizedir.
Metabolik asidoz
Böbreklerin idrar yoluyla fazla asidi atamadığı veya vücudun çok fazla asit ürettiği durumlar da dahil olmak üzere metabolik asidoza neden olabilecek birçok şey vardır.
Metabolik asidozlu hastalar genellikle karakteristik bir nefes darlığı yaşarlar, yani nefes uzar ve derinleşir. Ek olarak, hastalar ayrıca baş ağrısı, yorgunluk, artan kalp hızı, mide ağrısı, iştah azalması ve hatta bilinç azalması yaşayabilir.
Bu durum 4 türe ayrılır, yani:
1. Laktik asidoz
Laktik asidoz, vücutta laktik asit birikmesinden kaynaklanır. Artan laktik asit üretimi, örneğin aşırı egzersiz sırasında, kan basıncında keskin bir düşüş veya kalp yetmezliği gibi kanda bulunan oksijen vücudun ihtiyaçlarını karşılayamadığında ortaya çıkar.
2. Diyabetik ketoasidoz
Diyabetik ketoasidoz, diyabet nedeniyle vücuttaki insülin seviyeleri çok düşük olduğunda ortaya çıkar. Bu durumda vücut kan şekerini enerji kaynağı olarak kullanamaz.
Bunun yerine, vücut enerji için yağ yakar. Ancak yağ yakmak, enerji üretmenin yanı sıra ketonlar da üretir. Kandaki çok fazla keton kanı asidik hale getirebilir.
3. Hiperkloremik asidoz
Bu asidoz, vücut kandaki asitleri nötralize edebilen bir bileşik olan çok fazla sodyum bikarbonat kaybettiğinde ortaya çıkar. Bu durum böbrek rahatsızlıklarında veya şiddetli ishal ve kusmada ortaya çıkabilir.
4. Renal tübüler asidoz (renal asidoz)
Renal tübüler asidoz, böbrekler idrarda asit atamadığında ortaya çıkar ve kanın asidik hale gelmesine neden olur. Bu, bazı böbrek hastalıklarında olabileceği gibi bağışıklık sistemi bozukluklarında veya böbreklere zarar verebilecek genetik bozukluklarda da ortaya çıkabilir.
Asidoz Nasıl Tedavi Edilir
Asidozdan şüphelenildiğinde, doktor önce kan testleri, özellikle kan gazı analizi ve idrar testleri yapacaktır. Amaç bir tanı koymak ve asidoz tipinin solunumsal mı yoksa metabolik mi olduğunu belirlemektir.
Respiratuar asidoz vakalarında, doktorlar tarafından yapılacak tedavi genellikle, örneğin solunum yolunu rahatlatmak için oksijen ve ilaçlar vererek hastanın akciğerlerinin çalışmasına yardımcı olmaya odaklanacaktır.
Metabolik asidoz durumunda tedavi değişebilir. Hiperkloremik asidoz, renal asidoz ve laktik asidoz, asidi dengelemek için genellikle sodyum bikarbonat ile tedavi edilir. Bu arada diyabetin tetiklediği asidozun tedavisi damardan sıvı ve insülin verilmesine odaklanmıştır.
Genel olarak tedavi edilebilir olmasına rağmen, asidoz, durum şiddetliyse ve tedavi ertelenirse ölüme de neden olabilir. Bu nedenle asidoz oluşmadan önlenebilirse daha iyi olur.
İdeal vücut ağırlığını korumak, günde en az 8 bardak su içmek, sigara dumanına maruz kalmaktan ve alkollü içeceklerden kaçınmak gibi sağlıklı bir yaşam tarzını benimseyerek korunmaya başlayabilirsiniz.
Halihazırda diyabet veya kronik akciğer hastalığı gibi asidoza neden olabilecek bir hastalığınız varsa, durumunuzu düzenli olarak doktorunuzla kontrol ettiğinizden emin olun.
