Behçet hastalığı, kan damarlarının iltihaplanmasına neden olan nadir bir durumdur. Kan damarlarının iltihaplanması, aftlardan ciltte kızarıklıklara, genital bölgede yaralara, artrite ve görme bozukluklarına kadar çeşitli semptomlara neden olabilir.
Behçet hastalığı, kendi kendine kaybolan ve daha sonra geri gelen bir tür kronik vaskülittir. Behçet hastalığına bağlı olarak oluşan kan damarlarının iltihaplanması vücudun hemen hemen her bölgesinde ortaya çıkabilir. Bu durum ayrıca arterlere ve damarlara da saldırabilir. Behçet hastalığı herkes tarafından yaşanabilir, ancak 20-30 yaş grubunda daha sık görülür.
Behçet Hastalığının Nedenleri
Behçet hastalığının kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak bu durumun otoimmün hastalıklarla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Otoimmün hastalıklar, bağışıklık sistemi sağlıklı vücut hücrelerine saldırdığında ortaya çıkar. Behçet hastalığı bulaşıcı değildir. Bu durumun ortaya çıkmasında çevresel ve genetik faktörlerin ilişkili olduğu düşünülmektedir.
Behçet Hastalığı Risk Faktörleri
Behçet hastalığı herkesi etkileyebilir. Bununla birlikte, aşağıdaki koşullara sahip kişilerde Behçet hastalığına yakalanma riski daha yüksektir:
- 20-30 yaş arası
- Erkek cinsiyeti
- Ailede HLA-B51 geninin bulunması
- Viral veya bakteriyel bir enfeksiyona sahip olmak
Behçet Hastalığı Belirtileri
Behçet hastalığı kan damarlarının iltihaplanmasına neden olur. Belirtiler, hangi kan damarlarının etkilendiğine bağlı olarak değişebilir. Bu durumdan en çok etkilenen vücut kısımları ağız boşluğu, genital bölge, cilt, gözler, eklemler, sindirim sistemi ve beyindir.
Vücudun etkilenen kısmına bağlı olarak Behçet hastalığında ortaya çıkabilecek belirtiler şunlardır:
- Ağız boşluğu: ağız boşluğunda kendi kendine iyileşebilen ve sonra tekrar ortaya çıkabilen aftlar veya yaralar
- Genital bölge: Genital bölgede ağrılı yaralar (erkeklerde testisler, kadınlarda vulva)
- Cilt: Döküntü veya hassas kırmızı nodül yumru şeklinde akne benzeri cilt lezyonları veya eritema nodozum
- Gözler: Kızarıklığa, ağrıya, ışığa duyarlılığa ve görme bozukluğuna neden olan gözün orta tabakasının veya üveanın (üveit) iltihaplanması
- Eklemler: Eklemlerde ağrı ve şişmeye neden olan eklem iltihabı
- Gastrointestinal sistem: Gastrointestinal sistemden kanamaya neden olan mide ağrısı, ishal veya yaralar
Bu semptom ve şikayetler kendi kendine geçebilir, daha sonra tekrarlayabilir. Ayrıca Behçet hastalığı akciğerlere, beyne ve beyindeki meninkslere de saldırabilir. Beyinde oluşan Behçet hastalığına bağlı vaskülit tehlikeli bir durumdur. Ortaya çıkabilecek semptomlardan bazıları şiddetli baş ağrıları, ateş, bilinç bozukluğu, felçtir.
Doktora ne zaman gitmeli
Ağız boşluğunda veya genital bölgede yaralar, deri döküntüleri ve eklem ağrıları gibi Behçet hastalığını düşündürebilecek semptomlar yaşarsanız doktorunuza danışın.
Bu semptomlar daha sık tekrarlarsa veya bilinç bozukluğu, kötüleşen baş ağrıları veya kanlı dışkı gibi daha şiddetli semptomlar ortaya çıkarsa hemen bir doktora görünün.
Behçet hastalığı teşhisi konan hastaların, durumlarını izlemek ve komplikasyonları önlemek için doktorlarıyla düzenli kontroller yaptırmaları gerekir.
Behçet Hastalığı Teşhisi
Doktor hastanın şikayetlerini ve aile hekimliği geçmişini soracaktır. Bundan sonra doktor, ağız boşluğunda aft ve yaralar, eklemlerde şişlik, ciltte kızarıklık veya şişlik ve görme bozuklukları olup olmadığını belirlemek için fizik muayene yapacaktır.
Behçet hastalığını teşhis etmek için yapılabilecek spesifik testler yoktur. Bununla birlikte, semptomların başka bir hastalıktan kaynaklanmadığından emin olmak için bazı testlerin yapılması gerekebilir. Kan testleri, idrar testleri, X-ışınları, BT taramaları, MRI'lar ve cilt biyopsileri dahil olmak üzere yapılabilecek testlerden bazıları.
Ayrıca doktor paterji testi de yapabilir. Paterji testi cilt yüzeyine iğne batırılarak yapılır. Delinmeden sonraki bir veya iki gün içinde delinme alanında küçük bir kırmızı yumru belirirse, sonuç pozitiftir. Behçet hastalığı olan hastalar genellikle pozitif bir paterji testi sonucu gösterecektir.
Behçet Hastalığı Tedavisi
Behçet hastalığının tedavisinin amacı iltihabı azaltmak ve komplikasyonları önlemektir. Behçet hastalığının tedavisi, hastalığın ciddiyetine ve ortaya çıkan semptomlara bağlıdır.
İltihabı azaltmak ve şikayetleri gidermek için doktorun vereceği ilaçlardan bazıları şunlardır:
- İnflamasyonu azaltmak ve ayrıca bağışıklık sistemi aktivitesini baskılamak için prednizon gibi kortikosteroidler
- Metotreksat, azatioprin, siklofosfamid ve siklosporin gibi bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar, sağlıklı vücut hücrelerine saldırmaması için aşırı aktif bir bağışıklık sistemini baskılamaya yardımcı olur.
- İnterferon alfa-2b gibi biyolojik ajanlar, bağışıklık sistemi tepkisini değiştirir ve vücuttaki iltihaplanmayı kontrol etmeye yardımcı olur.
Ayrıca doktorlar, hastanın hissettiği şikayetlere göre ayarlanacak birkaç ilaç türü reçete edebilir. Örneğin, hastada cilt iltihabı veya artrit varsa, doktor şikayetleri gidermek için ilaç kolşisin reçete edebilir.
Behçet Hastalığının Komplikasyonları
Behçet hastalığı, kan damarlarının iltihaplanmasına, etkilenen kan damarının yeri ve türüne bağlı olarak ortaya çıkabilecek komplikasyonlara neden olur. Oluşabilecek komplikasyonlardan biri, üveanın veya gözün orta tabakasının iltihaplanması olan üveittir. Tedavi edilmeyen üveit görme keskinliğinde azalmaya ve hatta körlüğe neden olabilir.
Ayrıca beyin ve sinir sisteminde kan damarlarında iltihaplanma meydana gelirse, bilinç bozukluğuna ve hatta felce neden olabilir.
Behçet Hastalığı Önleme
Behçet hastalığının kesin nedeni bilinmediği için önlenmesi zordur. Behçet hastalığı teşhisi konulursa, doktorunuzla düzenli kontroller yaptırın. Bu şekilde durumunuz izlenmeye devam edecek ve komplikasyonlar önlenebilir.
Ek olarak, yeterli dinlenme, düzenli egzersiz ve stresi iyi yönetmeyi içeren sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemeniz de tavsiye edilir.
