Diyet, yeme kalıplarının ve yemek menülerinin düzenlenmesidir. Böbrek hastaları için diyet, zarar görmüş ve işlevi azalmış böbreklerin iş yükünü hafifletmek için vücuttaki elektrolit, mineral ve sıvı seviyelerini dengelemeyi amaçlar.
Böbrek yetmezliği olan hastalar özel beslenme düzenlemeleri gerektirir, çünkü böbrekler artık vücuttan atıkları ve toksinleri atamaz. Böbrek yetmezliği için diyet ayarları genellikle bir beslenme uzmanı tarafından yapılacaktır. Bu diyetin amacı böbreklerin zarar görmemesi ve böbrek yetmezliğine bağlı kalp hastalığı veya akciğer ödemi gibi komplikasyonların olmamasıdır.
Böbrek Yetmezliği Diyetinde Kısıtlanması Gereken Besinler
Böbrek yetmezliği diyetinde, böbrekler artık fazla besinlerden kurtulamadığı için alımlarında sınırlandırılması gereken birkaç besin vardır. Sınırlandırılması gereken besinlerden bazıları şunlardır:
1. Protein
Böbrek yetmezliği olan hastalarda yüksek miktarda protein içeren besin kaynaklarının tüketilmesi böbreklerin işini ağırlaştıracak ve böbrek hasarını şiddetlendirecektir.
Ek olarak, idrar yoluyla atılması gereken protein metabolizmasının geri kalanı artık böbrekler tarafından süzülemez ve atılamaz. Bu nedenle, bu maddenin kanda birikmesini azaltmak için protein alımını sınırlamak gerekir.
2. Sodyum
Sodyum (sodyum) çok fazla tuzun içinde bulunur. Sodyum vücutta sıvı tutabilir ve kan basıncını artırabilir. Böbrek yetmezliği olan hastalarda bu, kalp ve akciğerlerin daha fazla çalışmasına neden olur. Düşük sodyum diyeti sıvı birikmesi, yüksek tansiyon ve kalp yetmezliği nedeniyle organların şişmesini önlemek için önemlidir.
3. Potasyum
Normalde potasyum, kas hareketi ve kalp ritminin korunması için vücut tarafından gereklidir. Ana potasyum kaynakları arasında ıspanak, fasulye, elma, avokado, papaya, portakal, muz, süt ve bunların işlenmiş ürünleri ile belirli tuz türleri bulunur.
Ancak böbrek yetmezliği olan kişilerde çok fazla potasyum tüketmek tehlikeli olabilir. Hasarlı böbrekler artık kandaki potasyum seviyelerini dengeleyemez ve bu da hiperkalemi (kanda yüksek potasyum seviyeleri) adı verilen bir duruma neden olur. Bu durum kas zayıflığına, kalp ritmi bozukluklarına ve hatta kalp krizine neden olabilir.
4. Fosfor ve kalsiyum
Sağlıklı böbrekler kandaki fazla fosforu filtreler. Böbrekler hasar görürse, bu işlevler artık düzgün çalışmaz, bu nedenle hiperfosfatemi (kanda yüksek düzeyde fosfor) oluşabilir.
Yüksek fosfor seviyeleri kaşınmaya neden olabilir ve kemiklerden kalsiyum çekebilir, böylece kemikler kırılgan hale gelir ve kan damarlarında, akciğerlerde, gözlerde ve kalpte kalsiyum birikir.
Kalsiyum birikmesi (hiperkalsemi) sadece kas ağrısı ve zayıflığına değil, aynı zamanda nefes darlığına, düzensiz kalp atışına, hafıza kaybına ve daha fazla böbrek hasarına da neden olabilir.
Fosfor ve kalsiyum bol miktarda bulunur:
- Tavuk eti.
- Kümes hayvanları.
- Balık eti.
- Süt ve peynir, krema ve tereyağı gibi işlenmiş ürünleri.
- Soya fasulyesi ve tofu, tempeh ve fındık sütü gibi işlenmiş ürünleri.
- Brokoli, lahana, ıspanak ve bamya gibi sebzeler.
- Meşrubat.
5. Sıvı
Son dönem kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda diyetin ayarlanmasına ek olarak sıvı miktarının ayarlanması da çok gereklidir, çünkü normal sıvı tüketimi bile akciğerlerde sıvı birikmesine bağlı olarak nefes darlığına (pulmoner ödem) neden olabilir.
Sıvı limiti hastanın durumuna, çıkan idrar miktarına ve kullanılan diyaliz prosedürüne göre hesaplanır. Söz konusu sıvı sadece içilen su değil, aynı zamanda donmuş gıdaların/içeceklerin çözüldüğünde içerdiği sudur. Bu nedenle, böbrek yetmezliği diyetinde fırınlanmış, sote edilmiş veya buharda pişirilmiş yiyecekler tercih edilir.
Böbrek yetmezliği diyetinin ardından zor olabilir. Buna rağmen, komplikasyonlara neden olma ve daha fazla böbrek hasarına neden olma potansiyeline sahip metabolik atık maddelerin birikimini azaltmak için belirli gıda türlerinde kısıtlamalara ihtiyaç vardır.
Tarafından yazılmıştır:
Dr. Meristika Yuliana Dewi
