Sadece çevre üzerinde bir etkisi olmakla kalmaz, çöplerin gelişigüzel yakılması tehlikesi de insan sağlığını tehdit edebilir ve solunum problemlerinden kronik hastalıklara kadar çeşitli sorunlara neden olabilir.
İlk bakışta pratik gibi görünse ve çöpler hemen kaybolsa da, çöpleri açıkta yakmak uzun vadede sağlığa zararlı olabilir. Bunun nedeni, yanan çöplerden çıkan dumanın hava kirliliğine neden olabilecek zararlı kimyasallar içermesidir.
Çöp Yakma Tehlikesi
Atık yakma tehlikesi aşağıdaki şekillerde ortaya çıkabilir:
Yanan dumanı solumak
Plastik, ahşap, kağıt, yaprak veya cam gibi her türlü atığın yakılmasından kaynaklanan duman, karbon monoksit, formaldehit, arsenik, dioksinler, furanlar ve VOC'ler gibi birçok toksik kirletici açığa çıkarır.
Özellikle çocuklar, hamileler, yaşlılar, kalp ve akciğer hastalığı öyküsü olanlar başta olmak üzere yanma alanının yakınında bulunan kişiler bu maddelerin solunması nedeniyle sağlık sorunları yaşama riski altındadır. Aynı zamanda, ne kadar süreyle ve ne sıklıkla atıklardan kaynaklanan dumana maruz kaldıklarına da bağlıdır.
Ortaya çıkan sağlık sorunları değişebilir, örneğin:
- Öksürük
- Kırmızı veya sulu gözler
- Yanma gibi burun sokması
- Döküntü
- mide bulandırıcı
- Baş ağrısı
- Astımlılarda astım atakları
Sadece bu değil, atıkların açıkta yakılmasından kaynaklanan en büyük endişelerden biri, dioksinlerin havaya maruz kalmasından kaynaklanan sağlık riskleridir. Bu maddeye uzun süre maruz kalındığında aşağıdakilere neden olma riski vardır:
- Bazı kanser türleri
- Kalp sorunu
- Bağışıklık sistemi bozuklukları
- Üreme sistemi bozuklukları
Kül ve dumanla kirlenmiş yiyecekleri yemek
Dumana ek olarak, çöplerin açık bir şekilde yakılması, cıva, kurşun ve arsenik gibi toksik metaller içerebilen kül kalıntısı üretecektir.
Potansiyel tehlikelerden habersiz olan bazı insanlar, etraflarında yetişen sebze veya meyve bitkileri tarafından emilebilmesi için külleri toprağa gömebilir. Sonuç olarak, bu sebze ve meyveleri yiyen insanlar da maruz kalabilir.
Sadece bitkilerde değil, bu zararlı madde maruz kalan hayvanlardan alınan süt, et ve yumurtalarda bile bulunabilir. Bu gıdalar daha sonra uzun vadede tüketilirse insan sağlığını etkileyebilir. Bu sağlık sorunları şunları içerir:
- Yüksek kan basıncı
- Kardiyovasküler bozukluklar
- Böbrek hasarı
- Beyin hasarı
Yanmış alanın etrafında oynayın
Yanan kül, çevrede oynayan çocuklara da zarar verebilir. Zehirli külle kirlenmiş toprağı kazara yutabilirler. Aslında kül, ev de dahil olmak üzere yanma ortamında uzun süre kalabilir.
Ayrıca çöplerin gözetimsiz açık bir şekilde yakılması tehlikesi de plansız yangınlara neden olabilir.
Çöp Yakma Tehlikesinden Nasıl Kaçınılır?
Sadece sağlığa zararlı olmakla kalmayıp, 2008 tarihli 18 sayılı Atık Yönetimi kanunu, atık yönetiminin teknik gerekliliklerine uygun olmayan atıkların yakılmasını yasaklamaktadır.
Bu nedenle, atıkların nasıl düzgün bir şekilde yönetileceğini bilmek bizim için önemlidir, örneğin:
- Küçük plastik ambalajlar yerine büyük ambalajlardaki ürünleri, tek kullanımlık ürünler yerine tekrar doldurulabilir ve geri dönüştürülebilir ürünleri tercih ederek israfı azaltın
- Hâlâ kullanılabilecek öğeleri yeniden kullanma
- Giysi, kitap veya mobilya gibi artık ihtiyacınız olmayan eşyaları bağışlayın
- Mutfaktan çıkan atıklar gibi organik atıkları kompost haline getirmek
- Kendi atıklarınızı işleyemiyorsanız, atıkları Son İşleme Alanı (TPA) personeli aracılığıyla bertaraf edin
Kendinizi, ailenizi ve başkalarını çöp yakmanın tehlikelerinden korumak için bundan sonra çöp yakmaktan kaçının ve yukarıdaki basit yolları tutarlı bir şekilde yapın. Böylece hava temiz ve nefes almak için taze kalacaktır.
Çevrenizde çok sık yanan çöplerin dumanına maruz kalıyor ve sağlık şikayetleri yaşıyorsanız, bir doktora danışmaktan çekinmeyin.
